İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 15 Temmuz 2018 tarihinden bu yana uygulanmakta olan Kemeraltı Yayalaştırma Projesi’nin alandaki uygulamasını izlemek amacıyla Yaya Derneği Başkanı Ali Rıza Avcan, Yönetim Kurulu üyeleri Erol Akcan ve Mahir Işık tarafından 18 Temmuz 2018, Çarşamba günü 15.00-17.30 saatleri ile 19 Temmuz 2018, Perşembe günü saat 16.30-18.00 saatleri arasında Kemeraltı Bölgesi’nde yapılan tespit ve gözlemler aşağıdaki maddelerde belirtilmiştir:
1. Yaya Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Avcan ile Yönetim Kurulu üyeleri Erol Akcan ve Mahir Işık tarafından yapılan tespit ve gözlem çalışması öncelikle yaya bölgesi olarak belirlenmiş alana giriş ve çıkışların yapıldığı cadde ve sokakların başına, sonuna ya da ortasına konulan elektronik bariyerlerin yerinin belirlenmesi ve nasıl çalıştıkları noktasında yoğunlaşmıştır.
Ali Rıza Avcan ve Erol Akcan tarafından yaya, Mahir Işık tarafından elektrikli engelli aracı ile yapılan tespit ve gözlemlerde öncelikle elektronik bariyerlerin çalışıp çalışmadığı, çalışıyorsa nasıl bir sistem çerçevesinde çalıştığı, bu bariyerlerin çevresindeki yaya hareketleriyle araç parklarının nasıl gerçekleştiği araştırılmış; ayrıca, yaya bölgesi olarak belirlenen cadde ve sokaklardaki mevcut durum ile esnafın bu durumla ilgili görüş, düşünce, öneri ve eleştirileri belirlenmiştir.
2. Yapılan tespit ve gözlem çalışmaları çerçevesinde Kemeraltı Çarşısı’nı Batı’dan Güney’e, Güney’den Doğu’ya ve Doğu’dan Kuzey’e çevreleyen 26 adet elektronik bariyere bakılmıştır. Bu bariyerler şu şekilde sıralanabilir:
1. Konak Meydanı, Anafartalar Caddesi girişindeki (İzmir Valilik Binası Yanı) numarasız bariyer,
2. Nadir Nadi (Milli Kütüphane) Caddesi girişindeki (Konak Katlı Otoparkı Yanı) numarasız bariyer,
3. Birinci Beyler Sokak olarak bilinen 846 Sokak’ın 452 Sokak ile birleştiği noktadaki H-24 numaralı bariyer,
4. 847/1 Sokağın MEB Otoparkı sonrasına yerleştirilen H-23 numaralı bariyer,
5. Üçüncü Beyler Sokak olarak bilinen 848 Sokağın son kısmındaki H-22 numaralı bariyer,
6. İkinci Beyler Sokak ile Üçüncü Beyler Sokağı birbirine bağlayan 851 Sokak içindeki H-21-a numaralı bariyer,
7. Üçüncü Beyler Sokak olarak bilinen 846 Sokaktaki H-12 numaralı bariyer,
8. Kestelli Caddesi’nin Dr. Faik Muhittin Adam Caddesi ile kesiştiği noktadaki H-13 numaralı bariyer,
9. Dr. Faik Muhittin Adam Caddesi ile 919. Sokağın kesiştiği noktadaki bariyer,
10. 919/1 Sokak ile 920 (Azizler) Sokağın kesiştiği noktadaki H-100 numaralı bariyer,
11. 926 Sokağın 920 (Azizler) Sokak ile kesiştiği noktadaki H-5 numaralı bariyer,
12. Havra Sokak ile İkiçeşmelik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki H-3 numaralı bariyer,
13. Anafartalar Caddesi ile İkiçeşmelik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki H-2 numaralı bariyer,
14. 1313 Sokak ile İkiçeşmelik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki H-1 numaralı bariyer,
15. 913 Sokak ile Fevzi Paşa Bulvarı’nın kesiştiği noktadaki H-44 numaralı bariyer,
16. 904 Sokak ile Fevzi Paşa Bulvarı’nın kesiştiği noktadaki H-43 numaralı bariyer,
17. 899 Sokak ile Fevzi Paşa Bulvarı’nın kesiştiği noktadaki H-42 numaralı bariyer,
18. 895 Sokak ile 898 Sokağın kesiştiği noktadaki H-41 numaralı bariyer,
19. 871 Sokak ile 900 Sokağın kesiştiği noktadaki numarasız bariyer,
20. 871 Sokak ile 901 Sokağın kesiştiği noktadaki H-38 numaralı bariyer,
21. 871 Sokaktaki (Kızlarağası Hanı önü) H-36 numaralı bariyer,
22. 861 Sokak ile 863 Sokağın kesiştiği noktadaki H-34 numaralı bariyer,
23. 861 Sokak ile 855 Sokağın kesiştiği noktadaki H-33 numaralı bariyer,
24. 861 Sokak ile 854 Sokağın kesiştiği noktadaki H-32 numaralı bariyer,
25. 863 Sokak ile 866 Sokağın kesiştiği noktadaki H-28 numaralı bariyer,
26. 863 Sokak üzerindeki H-27 numaralı bariyer.
1. Konak Meydanı, Anafartalar Caddesi girişindeki (İzmir Valilik Binası Yanı) numarasız bariyer
Kemeraltı Yayalaştırma Projesi öncesinde yerleştirilmiş ve bu nedenle uzunca bir süredir Anafartalar Caddesi’ne Konak Meydanı yönünden giriş ve çıkışları düzenleyen bariyerdir. Bariyer çevresinde görevli polislerle yapılan görüşmede, ambulans giriş-çıkışı gibi acil durumlar için kendilerine belediye tarafından bir telefon numarası verilmediği için bariyeri belediye binasındaki görevliyi çağırarak manuel olarak indirdikleri öğrenilmiştir.
2. Nadir Nadi (Milli Kütüphane) Caddesi girişindeki (Konak Katlı Otoparkı Yanı) numarasız bariyer
Konak Katlı Otoparkı’nı çevreleyen 451 ve 452 sokakların Nadir Nadi (Milli Kütüphane) Caddesi ile kesiştiği köşede uzun bir süredir mevcut olan elektronik bariyer, özel ve resmi plakalı araçların; özellikle de Konak Belediyesi’ne ait resmi plakalı araçların bu alana park etmesi açısından yeterince hizmet verememektedir. Nitekim Nadir Nadi Caddesi’ndeki yaya alanında park etmiş özel araçlarla Milli Kütüphane önündeki boşlukta park eden kamu araçları bunun en iyi örneğidir.
3. Birinci Beyler Sokak olarak bilinen 846 Sokağın 452 Sokak ile birleştiği noktadaki H-24 numaralı bariyer
Tespit ve gözlemi yaptığımız 18 Temmuz 2018 tarihinde Konak Meydanı çevresindeki tüm elektrikler uzun bir süre kesik olduğu için bariyer açık, ikinci tespit ve gözlemi yaptığımız 19 Temmuz 2018 tarihinde ise elektrikler mevcut olduğu için bariyer kapalı vaziyetteydi. Önünde ise her iki gün itibariyle yaya, bisikletli ve engellilerle araç giriş ve çıkışlarını engelleyecek şekilde park etmiş araçlar bulunmaktaydı.
4. 847/1 Sokağın MEB Otoparkı sonrasına yerleştirilen H-23 numaralı bariyer
847/1 sokağın içindeki İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne ait otoparka giriş-çıkışlar için araçların bu sokağa girişine izin verilmesi ve sokağa bu otopark girişinden sonra bariyer konulması nedeniyle bu sokağı araç trafiğine açık olduğunu sanan araç sahiplerinin, 847/1 sokağın sonundaki elektronik bariyerlere kadar giriş yaptıkları ve bundan öteye gidişlerinin olmadığını gördüklerinde de geri geri çıkış yapmaya çalıştıkları, böylelikle sokağa girip çıkmak isteyen araçlarla sokağa girip otoparka ulaşmak isteyen araçlar arasında bir kargaşanın yaşandığı görülmüştür.
Ayrıca, yine aynı elektrik kesintisi nedeniyle açılmış olan elektronik bariyerleri telafi etmek amacıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bisikletli zabıtalarının görevlendirildiği, zabıta memurlarının bu noktada bisikletleri ile bariyer oluşturdukları görülmüştür.
5. Üçüncü Beyler Sokak olarak bilinen 848 Sokağın son kısmındaki H-22 numaralı bariyer
Üçüncü Beyler Sokağın 90 derece dönüş yaptığı son kısmındaki bariyerin, o bölgedeki elektriklerin mevcut olması nedeniyle faal olduğu ve içerden çıkış yapan elektrikli engelli aracını algılayarak açılıp daha sonra kapandığı belirlenmiş; ancak bu çıkışın Gediz Elektrik’e ait aracın park etmesi nedeniyle fiili olarak kapalı olduğu belirlenmiştir.
6. İkinci Beyler Sokak ile Üçüncü Beyler Sokağı birbirine bağlayan 851 Sokak içindeki H-21-a numaralı bariyer
Araç trafiğine açık olan Dr. Faik Muhittin Adam Caddesi ile 849. Sokak yönünden gelen araçları engellemek amacıyla oluşturulduğu anlaşılan bu elektronik bariyer, o bölgedeki elektriklerin mevcut olması nedeniyle faal durumdaydı.
7 – Üçüncü Beyler Sokak olarak bilinen 846 Sokaktaki H-12 numaralı bariyer
8. Kestelli Caddesi’nin Dr. Faik Muhittin Adam Caddesi ile kesiştiği noktadaki H-13 numaralı bariyer
Görüp tespit ettiğimiz kadarıyla bölgedeki en sorunlu elektronik bariyerlerden birisi burasıdır. Çünkü çevredeki işyerlerinin yoğun mal indirme ve bindirme faaliyeti, bu bariyer önü ve çevresinin devamlı araç parkları nedeniyle kapalı olmasına yol açmakta; böylelikle yaya, çocuk arabalı aile ve engellilerin bu bariyerden giriş ve çıkışlarına izin vermemektedir. Bu bariyer çevresinde araç parkına uygun geniş geçici park cepleri oluşturulmadığı sürece bu sorun devam edecek gibi gözükmektedir.
19 Temmuz 2018 tarihinde yapılan ikinci gözlemde ise 06 FL 3959 plakalı özel aracın bu bariyer üzerinde park ederek geçişin devamlı açık kalmasını sağladığı belirlenmiştir.
9. Dr. Faik Muhittin Adam Caddesi ile 919. Sokağın kesiştiği noktadaki bariyer
Oluşturulan elektronik bariyer önündeki daimi araç parkları nedeniyle sorun yaşanan bariyerlerden birisi de burasıdır. Bu bariyer çevresinde mal indirip bindirmeye uygun geniş ceplerin oluşturulmamış olması yaya bölgesine giriş ve çıkışları zorlaştırmaktadır.
10. 919/1 Sokak ile 920 (Azizler) Sokağın kesiştiği noktadaki H-100 numaralı bariyer
Oluşturulan elektronik bariyer önündeki daimi araç parkları nedeniyle sorun yaşanan bariyerlerden bir diğeri de burasıdır. Bu bariyer çevresinde mal indirip bindirmeye uygun geniş ceplerin oluşturulmamış olması yaya bölgesine giriş ve çıkışları zorlaştırmaktadır.
11. 926 Sokağın 920 (Azizler) Sokak ile kesiştiği noktadaki H-5 numaralı bariyer
Bu elektronik bariyer, 926 Sokak ile 920 Sokağın kesiştiği köşede bulunmaktadır. Yıllar önce büyük emek, çaba ve paralar harcanarak örnek hale getirilmiş olan 926 Sokağın bugünkü içler acısı hali ve yoğun bir araç parkına konu olması, bu sokağın niye yaya bölgesi olarak kabul edildiğini anlaşılmaz kılmaktadır.
12. Havra Sokak ile İkiçeşmelik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki H-3 numaralı bariyer
Havra Sokağa İkiçeşmelik Caddesi yönünden gelebilecek araç girişlerini engellemek amacıyla yapılan elektronik bariyer çalışır vaziyettedir.
13. Anafartalar Caddesi ile İkiçeşmelik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki H-2 numaralı bariyer
Anafartalar Caddesi 1. Bölümü’ne İkiçeşmelik Caddesi yönünden gelebilecek araç girişlerini engellemek amacıyla yapılan elektronik bariyer çalışır vaziyettedir.
14. 1313 Sokak ile İkiçeşmelik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki H-1 numaralı bariyer
15. 913 Sokak ile Fevzi Paşa Bulvarı’nın kesiştiği noktadaki H-44 numaralı bariyer
16. 904 Sokak ile Fevzi Paşa Bulvarı’nın kesiştiği noktadaki H-43 numaralı bariyer
17. 899 Sokak ile Fevzi Paşa Bulvarı’nın kesiştiği noktadaki H-42 numaralı bariyer
18. 895 Sokak ile 898 Sokağın kesiştiği noktadaki H-41 numaralı bariyer
19. 871 Sokak ile 900 Sokağın kesiştiği noktadaki numarasız bariyer
20. 871 Sokak ile 901 Sokağın kesiştiği noktadaki H-38 numaralı bariyer
21. 871 Sokaktaki (Kızlarağası Hanı önü) H-36 numaralı bariyer
Hisarönü Camii çevresindeki en sorunlu bariyerlerden biri olduğu anlaşılmıştır. Özellikle çevredekilerin şikâyetçi olduğu bu bariyerin arkasındaki zücaciyecilere ait park etmiş arabaların kaldırılması için 19 Temmuz 2018 günü sabah saatlerinde İBB zabıtası tarafından bir operasyon yapıldığı öğrenilmiştir.
22. 861 Sokak ile 863 Sokağın kesiştiği noktadaki H-34 numaralı bariyer
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından önerilen mal giriş-çıkışları ile ilgili sistemin yetersizliği nedeniyle bölgedeki toptancıların kaldırılması için talepte bulunduğu bariyerlerden biridir.
23. 861 Sokak ile 855 Sokağın kesiştiği noktadaki H-33 numaralı bariyer
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından önerilen mal giriş-çıkışları ile ilgili sistemin yetersizliği nedeniyle bölgedeki toptancıların kaldırılması için talepte bulunduğu bariyerlerden biridir.
24. 861 Sokak ile 854 Sokağın kesiştiği noktadaki H-32 numaralı bariyer
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından önerilen mal giriş-çıkışları ile ilgili sistemin yetersizliği nedeniyle bölgedeki toptancıların kaldırılması için talepte bulunduğu bariyerlerden biridir.
25. 863 Sokak ile 866 Sokağın kesiştiği noktadaki H-28 numaralı bariyer
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından önerilen mal giriş-çıkışları ile ilgili sistemin yetersizliği nedeniyle bölgedeki toptancıların kaldırılması için talepte bulunduğu bariyerlerden biridir.
26. 863 Sokak üzerindeki H-27 numaralı bariyer
GENEL OLARAK
18 ve 19 Temmuz 2018 tarihlerinde iki ayrı kez ve farklı saat dilimlerinde yapılan tespit ve gözlemler sonucunda genel olarak şu eksikliklerin mevcut olduğu belirlenmiştir:
1. Oluşturulan yaya bölgesinin, Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale bölgelerini dikkate alan bütüncül bir anlayışla hazırlanmadığı ve İzmir Limanı ile Kemeraltı arasındaki yürüyüş parkuru gibi kentteki diğer yaya alanı ve yürüyüş parkurlarıyla bir ilişkisinin kurulmadığı anlaşılmaktadır.
2. İki eski ve 24 yeni bariyerin taşıt trafiğine açık bölümlerinde mal giriş ve çıkışlarını yapacak araçlar için yeterli alanlar ayrılmadığı için oluşturulan bariyerlerin ön ve arkasıda yoğun araç parklarının yapıldığı belirlenmiştir.
3. Yayalaştırılmış alandaki yoğun elektrikli ya da elektriksiz motosiklet trafiğine karşı hiçbir önlemin alınmadığı anlaşılmaktadır.
4. Oluşturulan yaya alanında tesis edilen elektronik bariyerler dışında yayaların güvenliği, sağlığı, esenliği için hiçbir yeni önlemin alınmadığı görülmüştür.
Yaya bölgesinde modern, sağlıklı tuvaletlerin tesis edilmemiş olması, mevcut tüm tuvaletlerin engelliler için uygun olmayışı, bisiklet parklarının yetersizliği, hamile ve çocuklu kadınlar için emzirme kabinlerinin yapılmamış olması, yaya bölgesinin geceleri aydınlatılmıyor olması bu yetersizliklerin en belirgin örnekleridir.
5. Yaya bölgesinde yayaların mekânsal tarihsel bilgiyi okuyabilmesine yönelik hiçbir önlemin alınmadığı ve yürüyüş alanında çok dilli yönlendirme tabelalarına yer verilmediği belirlenmiştir.
6. Yaya bölgesi olarak duyurulan alanın önemli yürüyüş hatlarında görme engelliler için hissedilebilir yüzey döşemesinin yapılmadığı, engellilerin ticari işletmelere kolaylıkla erişmesini sağlamak amacıyla yürüyüş rampası dahil olmak üzere hiçbir önlemin alınmadığı görülmüştür.
7. Yaya bölgesine girişlerinin gözlendiği bu çalışmalar sırasında yer yer esnaflarla da sohbet edilmiş olup; esnafların çoğu bu uygulamanın sürdürülebilir olması konusundaki endişelerini iletmişlerdir.
8. Oyuncak ve kırtasiye toptancıları bölgesinde görüştüğümüz esnaflar, mal giriş ve çıkışları için kendilerine önerilen sistemin yetersiz olması nedeniyle kendilerinin bulunduğu sokaklardaki uygulamaya karşı olduklarını belirtmişlerdir.
9. Görüşülen esnafların çoğu, İzmir Tarih Projesi kapsamında İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmakta olan 4,5 kilometrelik ana kuşaklama hattı (yağmursuyu, içmesuyu, atıksu, elektrik terfi istasyonu) projesinin devam ettiği ve ne zaman biteceği hususunun belli olmadığı bir ortamda yayalaştırma projesinin uygulanmasına anlam veremediklerini, inşaatlar nedeniyle yayalaştırma projesinin yeni yeni sorunlarla karşılaşacağını belirtmişlerdir.
10. İlk tespit ve gözlemi yaptığımız gün Konak çevresindeki elektriklerin kesik olması nedeniyle elektriklerin olmadığı bölgedeki elektronik bariyerlerin çalışmadığı görülmüştür. Bu nedenle bu sistemin tasarlanacak bir kriz planı çerçevesinde yedek bir enerji kaynağı ile; örneğin güneş enerjisi veren bir sistemle ilişkilendirilmesi uygun olacaktır.
11. Bazı elektronik bariyerlerin yaya bölgesinden çıkışlarda aracı algılamakla birlikte; bazı bariyerlerde bu algılamanın mevcut olmadığı görülmüştür. 848 Sokak (Üçüncü Beyler) sonundaki elektronik bariyer içerden çıkışları algılarken Kestelli Yokuşu’ndaki elektronik bariyerin bu algılamayı yapmayışı örnektir.